Szklarnia – dzwony kościoła  p.w.  św. Floriana

Fot. Jarosław Sobański

Szklarnia – dzwony kościoła  p.w.  św. Floriana

Niewiele informacji udało się zgromadzić o dzwonach ze Szklarni (niem. Gläsendorf. Jak podaje Tschitschke, według spisu z 1631 r. Szklarnia wchodziła w skład parafii Międzylesie, co potwierdza bezpośrednie źródło w postaci ksiąg dekanalnych Naetiusa i Kecka z 1560 i 1631 r.[1]

N/z. plakat okazjonalny  poświęcony uroczystości zawieszenia dzwonów w Szklarni  w dniu 11 października 1931 r. w: „Leben in Grafschaft Glatz in Bildern bis 1945”  autorstwa Birgitte Lambiel i Petera Grosspietsch’a, 2005 r, s. 152.

W 1705 parafię objął Christoph Johann Königsmann,za którego posługi, po 1710 r., a najprawdopodobniej w 1711 r. zbudowano m. in. kościół w Pisarach. Jak twierdzi Tschitschke, do tej pory istniało w Szklarni tylko miejsce pochówku.[2]       

Nie wiemy jednak, czy, jakie i ile dzwonów zawisło na wieży nowego kościoła w Szklarni, tak jak nie wiemy, co się z nimi stało. Marceli Tureczek w swojej pracy też nie wspomina o żadnych rekwizycjach w Szklarni, czy to w czasie I, czy to II Wojny Światowej.  Jedyne, co dało się ustalić, to fakt poświęcenia i zawieszenia trzech nowych dzwonów w dniu  11 października 1931 r., co uwieczniono na zdjęciach.[3]

N/z.: moment uroczystość poświęcenia dzwonów w 1931 r. w: Birgitte Lambiel i Peter Grosspitsch, Leben in Grafschaft Glatz in Bildern bis 1945,  2005 r, s. 152.

Dzięki nieocenionej pomocy prof. ucz. Marka Biszczanika udało się przetłumaczyć tekst zawarty na tym okazjonalnym plakacie, a brzmi on następująco:  „Ofiarność gminy pozwoliła, aby dzieło to powstało nawet w tym trudnym czasie. Niech Bóg nagrodzi za to wszystkich swym wiecznym błogosławieństwem. „ poniżej widoczne dzwony; największy – Św. Florian, po lewej – średni – Maria Święta i po prawej stronie najmniejszy – Św. Barbara, który jako jedyny ostał się na dzwonnicy kościoła.[4]

N/z.: okazjonalny plakat poświęcony  uroczystości poświęcenia dzwonów w 1931 r. w: Birgitte Lambiel i Peter Grosspitsch, Leben in Grafschaft Glatz in Bildern bis 1945,  2005 r, s. 152.

Trzy dzwony zawieszone w Szklarni nosiły imiona; Marii Świętej, św. Barbary i św. Floriana i zostały odlane w istniejącej od 1690 r. w odlewni Petit und Gebrüder Edelbrock w Gescher w Westfalii, tej samej, która w 1935 r. odlała dzwony dla kościoła w Gniewoszowie.

Fot: Grzegorz Rycombel

Wizja lokalna,  na dzwonnicy w Szklarni ujawniła niestety tylko jeden z wspomnianych dzwonów – św. Barbary. I znowu jawi się pytanie: czy pozostałe 2 dzwony uległy rekwizycji w czasie II Wojny Światowej, czy uległy zniszczeniu, czy też zostały po prostu zrabowane po 1945 r?

Dzwon św. Barbary przytwierdzony do jarzma przy pomocy stalowych śrubunków, posiada sześcioramienną koronę. Hełm  od płaszcza oddziela półwałek.

Fot: Grzegorz Rycombel

W górnej części płaszcza widoczne dwa pasy ornamentu roślinnego a między nimi pas z zamkniętą między rozetami inskrypcją „1931”, czyli datą odlania dzwonu. Całość ornamentów i inskrypcji rozdzielona czterem półwałkami.

Fot: Grzegorz Rycombel

W środkowej części płaszcza, poniżej ornamentów, po przeciwległej do datowania stronie, umieszczono podobiznę św. Barbary – patronki dzwonu, z widoczną poniżej inskrypcją „ST. BARBARA”. 

 Fot: Grzegorz Rycombel

W środkowej części płaszcza, pod datowaniem i ornamentami uwieczniono inskrypcję z intencją: „

„ST. BARBARA DU EDLE BRAUT  MEIN LEIB UND SEEL SEI DIR VERTRAUT”,  co przetłumaczyć można jako:

„Święta Barbaro – szlachetna oblubienico, moje ciało i dusza ufa Tobie”, czy też jak proponuje prof. Marek Biszczanik: „Święta Barbaro – szlachetna oblubienico, zawierzam tobie me ciało i duszę”.[5]

Fot: Grzegorz Rycombel

Inne ujęcie wiodącej inskrypcji. Widoczna część inskrypcji: 

   „ST. BARBARA […]

[…] LEIB UND […]”

Ujęcie wiodącej inskrypcji z innej perspektywy. Widoczna część inskrypcji:

   „[…]BARA  DU EDLE BRAU[…]

[…]ND SEEL SEI DIR […]”

Fot: Grzegorz Rycombel

Ujęcie wiodącej inskrypcji z kolejnejnej perspektywy. Widoczna część inskrypcji:

   „[…]EDLE BRAUT[…]

[…]SEI DIR VERTTRAUT.”

Fot: Grzegorz Rycombel

Jak już wcześniej wspomniano, nie udało się ustalić losów dzwonów Marii Świętej i św. Floriana. Wizja lokalna ujawnia jednak na dzwonnicy artefakty świadczące o ich istnieniu, m. in. serce któregoś z dzwonów.

Fot: Grzegorz Rycombel

Widoczne są też na dzwonnicy puste jarzma i śrubunki po zaginionych dzwonach, tu ,na zdjęciu, jedno z nich.